Kategorie

Gmina Niemcza

Niemcza – Zamek

Po raz pierwszy wymieniany w dokumentach w l332 r. jako siedziba kasztelana, w 1339 jako siedziba burgrabiego.

W II poł. XVI w Bernard Niuron i Hans von Logau przeprowadzili, na zlecenie księcia Jerzego II, przebudowę średniowiecznej siedziby. Jeden z zachowanych dokumentów mówi o woli księcia dotyczącej zbudowania krużganków, na wzór widzianych w Pradze. Renesansowe założenie miało okazałe szczyty a ściany zewnętrzne pokrywało sgraffito.

Na pocz. XVIII w. na terenie zniszczonego w czasie wojny trzydziestoletniej zamku powstaje kaplica św. Jadwigi, probostwo, szkoła i cmentarz. W 1735 r. zamek i pozostałe zabudowania założenia strawił pożar. Kościół został odbudowany już rok później. Ruiny zamku przekazane zostały miastu i dopiero w 1826 r. podjęto decyzję o jego odbudowie. Wzniesiono wówczas istniejący do dzisiaj obiekt, w którym mieścił się sąd, muzeum oraz mieszkania. W 1929 r. podczas remontu odkryto pozostałości sgraffita. W latach 60. XX w. rozebrano południowe skrzydło zamku wraz z kościołem św. Jadwigi. Obecnie o obronnym charakterze budowli świadczyć może tylko jej położenie. Jest to dwukondygnacyjna, dwuskrzydłowa budowla nakryta dachem czterospadowym. Wewnątrz, w przyziemiu, zachowało się jedno pomieszczenie nakryte sklepieniem krzyżowym.

Wilków – Wielki Dwór

Wilkow-wielki-dwor Pierwsze wzmianki na temat Wilkowa datowane są na poł. XIII w. Pierwszym wspomnianym właścicielem był Dyprand von Reibnitz. Przypuszczalnie jemu zawdzięczamy powstanie średniowiecznej wieży mieszkalnej. O jej istnieniu świadczą zachowane pozostałości w elewacji obecnego założenia.: ostrołukowy portal i obramienie jednego z okien parteru w elewacji południowej. W tej elewacji zachował się również fragment średniowiecznego kamiennego muru, wyznaczający zasięg dawnej wieży.

W początkach XVI w. dwór przechodzi w ręce rodziny von Nimitz. Prawdopodobnie ostatni z rodu – Christoph von Nimitz , pod koniec XVI w. i na początku XVII w. rozbudował dawną wieżę mieszkalną tworząc istniejący do dziś dwór . Renesansowy budynek wchłonął wieżę obronną czyniąc z jej murów integralną część nowej budowli. Było to założenie na planie wydłużonego prostokąta, z dwoma ryzalitami od strony wschodniej. Zachowane do dzisiaj są kamienne zdobione ornamentem okuciowym obramienia okienne w partii parteru oraz w pierwszej kondygnacji szczytów. Wzór ten powtarza się również w obramieniach wokół drzwi znajdujących się w sieni. Z okresu renesansowej przebudowy pochodzą również sklepienia w przyziemiu. Zachowany fragment dekoracji sgraffitowej w elewacji płd. wskazuje na formę dekoracji ścian zewnętrznych budynku.

Od poł. lat 20. XVIII w. dobra w Wilkowie należały do rodziny von Tschirsky. Prawdopodobnie wówczas dwór przebudowano ponownie, tym razem w duchu barokowym. Zatynkowano sgraffitową dekoracje, okna na II kondygnacji powiększono pozbawiając kamiennych obramień, narożniki podkreślono boniowaniem w tynku. Poziome podziały wyznaczały gzymsy oddzielające poszczególne kondygnacje, pionowe zaś – spłaszczone pilastry.

Zmiany zaszły również we wnętrzu. Pojawiła się dekoracja sztukatorska w pomieszczeniach w przyziemiu i na II kondygnacji. Do dzisiaj zachowała się dekoracja reprezentacyjnej jadalni z kominkiem i sztukaterią.

Ostatnia większa przebudowa nastąpiła w początkach XX w., kiedy dwór należał do rodziny von Chappuis. Pojawiła się wówczas boczna klatka schodowa, wymianie uległa znaczna część stolarki okiennej i drzwiowej. Obecnie dwór jest na sprzedaż.

Kietlin – dwór

Wieś Kietlin po raz pierwszy wspomniana jest w dokumentach z pocz. XIII w. Około poł. wieku XV istniał w Kietlinie zamek myśliwski, którego pozostałością jest być może renesansowy portal. Z 1662 r. pochodzi informacja o pierwszym znanym właścicielu Kietlina. Był nim Joachim von Gellhorn. Po nim dobra kietlińskie przejął Gregor Kleindienst, który służył on jako pułkownik na Węgrzech. Po jego śmierci, w 1673 r. dobra Kietlin dostały się pod zarząd kuratora – wrocławskiego prawnika Daniela Caspara von Lohenstein, słynnego śląskiego poety. Ostatecznie dobra trafiły w ręce zięcia Lohensteina – Carla Magnusa von Goldfuss – starosty niemczańskiego.

Goldfuss i jego potomni byli właścicielami Kietlina od 1683 przez ponad 200 lat. Im pałac zawdzięcza swoją przebudowę w stylu barokowym. Z roku 1797 pochodzi informacja o nowych sklepionych pomieszczeniach w cokole zamku, w których znajdowały się pokoje służby i kuchnia. A także o wielkiej sali na pierwszym piętrze, obok której znajdowało się sześć pokoi.. Wokół pałacu rozmieszczone były zabudowania gospodarcze takie jak: łaźnia, piekarnia i stajnia oraz służbówki, magazyn gospodarczy, remizy dla wozów. Znajdowały się tu także dwa źródła i ogród ozdobny, oranżeria oraz ogród „trawiasty i owocowy”. W końcu XIX w. ówczesny właściciel wsi, starosta krajowy von Goldfuss, założył szlak turystyczny na Kanonenberg /Górę Działową/. Ostatnimi właścicielami Kietlina byli pan Otto Studt a po nim pan Versen. Ostatni remont obiektu miał miejsce na pocz. XXI w.

Obecny dwór jest budowlą założoną na planie prostokąta, dwukondygnacyjną, nakrytą czterospadowym dachem mansardowym. W elewacji frontowej wyróżnia się renesansowy portal zwieńczony fryzem herbowym oraz dekorowaną płyciną z tekstem upamiętniającym rodzinę von Goldfuss. Wewnątrz, w partii przyziemia, pomimo licznych przebudów nadal widoczny jest zarys pierwotnego dworu renesansowego, z centralną sienią i układem pomieszczeń po bokach. W partii przyziemia oraz na pierwszej kondygnacji zachowały się sklepienia krzyżowe oraz kolebkowe z lunetami. Podobnie w partii piwnic.

Gola – zamek

Prawdopodobnie pierwsze, renesansowe założenie w Goli miało formę samodzielnej wieży.

Powstało ono dla Leonarda von Rohnau w 1580 r. Na pocz. XVII w. nastąpiła kolejna rozbudowa –być może wtedy powstało, zachowane do dzisiaj, czteroskrzydłowe założenie z wewnętrznym dziedzińcem.

W pocz. XVIII w. założenie przechodzi w ręce rodziny Seidlitzów. Zachowane sgraffito wskazuje, że nie przeprowadzono wówczas większych prac na zewnątrz. Trudno stwierdzić czy zmiany nie objęły wnętrz, gdyż te niemal zupełnie się nie zachowały. Obecnie istniejący dwór jest założeniem dwukondygnacyjnym na rzucie prostokąta z wewnętrznym dziedzińcem. Wewnątrz, w przyziemiu zachowały się sklepienia kolebkowe z lunetami oraz fragmenty dekoracyjnej kamieniarki. Fragmenty sgraffita wskazują, iż pierwotnie elewacje pokrywały bonie wykonane w tej technice. Obecnie dwór stanowi własność Fundacji Zamek w Goli.

Gilów – pałac

Pałac w Gilowie znajduje się we wsch. części wsi i został wzniesiony pierwotnie dla rodziny Tschirsky na przeł. XVII i XVIII w. Pozostałościami tego założenia są sklepienia kolebkowe i krzyżowe w partii przyziemia. Również w partii piwnic zachowały się fragmenty charakterystycznego dla tego okresu wątku murarskiego.

W poł. XIX w pałac staje się własnością rodziny Nitschke. Zleconą przez nich przebudowę rezydencji prowadzi wałbrzyski architekt – Leopold Niederacker Młodszy.

Nadaje on założeniu formę klasycystyczną z charakterystycznym portykiem kolumnowym w elewacji frontowej oraz altaną od strony parku. Powstaje dwukondygnacyjny pałac na planie prostokąta, nakryty czterospadowym dachem z lukarnami.

Również wewnątrz pojawia się charakterystyczne dla Niederackera wnętrze. Jest to umieszczona centralnie na drugiej kondygnacji sala balowa na planie elipsy nakryta lekko spłaszczoną kopułą wspartą na zdwojonych jońskich kolumnach.

Gumin – dwór

 Prosty budynek dworu powstał prawdopodobnie w I poł. XVII w. o czym świadczą zachowane wolutowe szczyty. Kolejne przebudowy przeszedł w XVIII i XIX w. Jest to niewielka jednoskrzydłowa budowla założona na planie prostokąta, jednokondygnacyjna z rozbudowanym dwukondygnacyjnym poddaszem, nakryta dachem dwuspadowym. Wizerunek dworu umieścił na rysunku z poł. XVIII w. F.B. Werner.

Wokół dworu oraz zabudowań folwarku z końca XIX w. znajduje się kamienny mur. W poł. XVIII w. wieś wraz z dworem należała do rodziny von Tschierschky. W poł. XIX w. stanowi własność Roberta Marsa. Przedwojennymi właścicielkami założenia były siostry Steinbruck Obecnie dworek jest własnością prywatną.

Podlesie-dwór

  Podlesie-dwor Podlesie było wzmiankowane już około 1305 roku w dokumentach biskupich. Pod koniec XVIII wieku we wsi jest już folwark , którego właścicielem był baron von Goltz. Następnie hrabia Pfeil. W początkach XIX w. odkupił dobra Gustav von Lindeiner. W 1937 roku nowymi właścicielami zostali Dierigowie. Dwór w Podlesiu powstał prawdopodobnie w XVII w. na miejscu wcześniejszego zalożenia. Jest to budowla wzniesina na planie prostokąta, dwukondygnacyjna nakryta czterospadowym dachem. Wewnątrz pomieszczenia były rozmieszczone w systemie dwu i trzytraktowym. W partii przyziemia w części pomieszczeń zachowaly się sklepienia kolebkowe. Zewnętrzne elewacje noszą cechy prostego klasycyzmu. W elewacji frontowej centralnie umieszczone wejście podkreślone jest formą ryzalitu. Obecnie budynek dworu pełni funkcje mieszkalną. Park otoczony murem z prześwitem widokowym od strony południowej zachował częściowo zabytkowy starodrzew oraz ruiny ogrodowej budowli w płd.-wsch. części .

Ruszkowice- dwór

Ruszkowice-dwor Pierwsze wzmianki o Ruszkowicach pochodzą z połowy XIV w. W wieku XVII wraz z Kietlinem stała się własnością rodziny znanego poety Davida Caspera von Lohensteina, a następnie, w połowie XVIII w. należała do właściciela browaru Johanna Sigismunda von Bock. W 1826 roku dwór należał do rodziny Hoffmannów, a niecałe dwadzieścia lat później był własnością Gottlieba Schólzela. W parku, przy dworze, do dziś zachowały się resztki kolumny pręgierzowej (1713 r.), pochodzącej z pierwotnego folwarku oraz zabytkowy drzewostan m. in. platan, buk czerwony, cis, żywotniki. Obecnie istniejący dwór powstał na początku XIX w. i był następnie przebudowany w latach 20. XX w. Jest to budowla założona na planie prostokąta , dwukondygnacyjna , nakryta dachem czterospadowym.

Stasin- dwór

Wtasin-dwor Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z XIV w. W wieku XV nalezała do rodziny Pangel. Zachowany do dzisiaj dwór powstał w XVII w. być może dla rodziny von Senitz . W II połowie XVIII w. dwór należący juz do rodziny Prittwitz przeszedł kolejną przebudowę. Kolejne przebudowy nastąpiły w XIX w i na początku XX w. Jest to założenie trzyskrzydłowe , symetryczne, na planie litery „C”. Każde skrzydło jest dwukondygnacyjne i nakryte osobnym dachem mansardowym. Dwór pierwotnie otaczała fosa, której ślady najlepiej zachowały się od strony północnej , gdzie do budynku prowadzi most. Wewnątrz, w pomieszczeniach w partii przyziemia zachowały się sklepienia krzyżowe, jak również fragmenty późniejszej dekoracji barokowej. Pomieszczenia rozplanowane zostały w układzie dwutraktowym, który jest obecnie mocno zatarty. Nad wejściem w skrzydle zachodnim znajduje się herb ostatnich przed wojną właścicieli Stasina – hrabiego Beust i jego żony.

Piotrkówek

  Piotrowek-palac Dobra należały do rodziny von Nimitz z Przerzeczyna a następnie do rodziny von Zeidlitz. W wyniku koneksji rodzinnych trafiły w Polowie XVIII w.do rodziny wielkiego koniuszego króla polskiego Augusta III – Trützschler von Falkenstein. Na pocżtku XX w. stały się własnością Helgi Watjen – córki starosty i posła okręgowego.

Obecny dwór powstał w XVII wieku o czym mogą świadczyć sklepienia kolebkowe zachowane w partii piwnic i pierwszej kondygnacji . Prawdopodobnie było to trójdzielne założenie z centralną sienią. Następnie dwór został przebudowany w XVIII wieku.

Około polowy XIX w. rozbudowano część wschodnią założenia, pojawił się również portyk wsparty na żeliwnych kolumnach. W 1920 roku dwór rozbudowano, powstały symetryczne przybudówki w formie ryzalitów, a całość pokryto mansardowym dachem z trójkątnym szczytem.

Możliwość komentowania została wyłączona.